18 juni 2020, 00:30 |Financiële Telegraaf
AMSTERDAM – Het Rijk moet grond gaan aankopen om grote nieuwbouwlocaties in ons land versneld te ontwikkelen en de woningbouw aan de gang te houden. Hiervoor pleiten alle bij de huizenmarkt betrokken belangengroeperingen. Dit moet voorkomen dat overheden net als in de kredietcrisis gaan bezuinigen en kopers door de economische onzekerheid en werkloosheid afhaken. „Het Rijk moet plannen maken, zodat investeerders weten waar hun geld voor de langere termijn rust krijgt. Het is nu te veel hap-snap.”
Een monsterverbond van zeventien belangrijke organisaties, van Bouwend Nederland en Techniek Nederland tot de Woonbond en Vereniging Eigen Huis, biedt donderdag de Tweede Kamer een noodplan. De woningbouw dreigt over een paar maanden weg te zakken als het consumentenvertrouwen door de recessie naar verwachting een knauw krijgt. De bedoeling is om de adviezen uit de brief uit te werken tot een pakket concrete maatregelen, dat op Prinsjesdag moet worden gepresenteerd.
„Gemeenten en ontwikkelaars hebben niet voldoende geld om grote voorfinancieringen te doen. We vragen het Rijk hen te helpen bij het maken van plannen en garanties, zodat investeerders weten waar ze voor de komende tien tot vijftien jaar aan toe zijn”, zegt Desiree Uittrekker van Neprom, de koepel van ontwikkelaars namens de groep. ,,Het is belangrijk om op de lange termijn rust te krijgen, want het huidige beleid is te hapsnap.”
Stilvallen
Allereerst dus de pot met geld voor voorfinanciering van de grondaankoop, die later terug betaald wordt. Daarnaast zou het Rijk nog een opkoopfonds moeten starten, zodat de afname van de nieuwbouwwoningen gegarandeerd wordt indien de markt helemaal stil zou vallen. Bij inschrijving van minder dan 70% tot 80% moet een nieuwbouwproject van een omgevingsvergunning namelijk volledig worden afgeblazen. De investering zou zichzelf terug moeten verdienen wanneer het fonds de woningen uiteindelijk verkoopt als de woningmarkt na de crisis terug op niveau is. Een derde investeringsfonds van €10 miljard is bestemd voor het bouwrijp maken van grond, de aanleg van wegen en spoor naar nieuwbouwlocaties.
Volgens de bouworganisaties is het noodzakelijk om jaarlijks structureel 90.000 woningen te bouwen. De afgelopen jaren kwam de productie amper boven de 70.000 uit. Het ministerie van Binnenlandse Zaken schreef dinsdag in een jaarlijks rapport over de woningmarkt dat er de komende tien jaar 845.000 huizen bij moeten worden gebouwd. Het totale tekort staat inmiddels op 331.000, waarbij het aantal huishoudens onverminderd doorgroeit.
De ondertekenaars van de brief vrezen voor een herhaling van de bouwproblemen tijdens de kredietcrisis in 2008. Hoewel er toen ook werd gepleit voor doorbouwen, kondigden veel gemeenten al snel een bouwstop af omdat de koopgekte van woningen en kantoren was verdwenen. Toen de woningmarkt weer aantrok gierden de prijzen omhoog vanwege een gigantisch tekort. Opvallend genoeg kwam de nieuwbouw ook nooit meer echt op gang.
Heilige huisjes
De gemeenten vormen een groot deel van het probleem én de oplossing van het woningtekort. Zij willen verdienen aan bouwgrond, maar door politiek heilige huisjes van gemeentebesturen blijven bouwplannen ook op de plank liggen.
In Utrecht heeft de gemeente de ontwikkeling van Rijnenburg, al decennia geleden aangewezen als nieuwbouwlocatie, weer op de lange baan geschoven, terwijl de woningmarkt overkookt. Hier is plaats voor 20.000 woningen. In hetzelfde Utrecht werd deze week bekend dat de prijs van een rijtjeshuis ruim 7 ton bedraagt in een nieuwbouwproject aan het Merwedekanaal, ver boven wat Jan Modaal zich kan veroorloven.
Bovendien is de financiële druk op gemeenten enorm door de decentralisatie en de coronacrisis. Een verlaging van de grondprijs ligt dan niet voor de hand. „Als gemeenten willen vasthouden aan te hoge grondprijzen bij dalende vraag, dan komen de projecten niet van de grond”, zegt directeur Taco van Hoek van het Economisch Instituut van de Bouw.
Versnelling
„De sleutel ligt bij het versoepelen en versnellen van vergunningsprocedures voor woningbouwplannen”, zegt bouweconoom Maurice van Sante van ING. In gebieden en woningtypen waar woningschaarste kan dan meer gebouwd worden en dat zorgt voor extra huizen. „Zorg in ieder geval ervoor dat je niet structurele woningmaatregelen gaat doorvoeren op de woningmarkt of gaat bezuinigen tijdens zo’n crisis, maar probeer juist de economie aan de gang te houden waardoor mensen hun baan niet verliezen en zekerheid houden.” Volgens het monsterverbond zullen de kosten van het investeringspakket ruimschoots terugverdiend worden door besparingen op uitkeringen, grondopbrengsten en hogere belastinginkomsten. „Een groot aantal woningzoekenden kan betaalbaar onder dak gebracht worden”, stellen de initiatiefnemers.
Bron: https://www.telegraaf.nl/financieel/1322682869/miljarden-nodig-voor-bouw-nieuwe-huizen